Nem Lai Vung

“Lai Vung là xứ lạ lùng
Nem chua mà ngọt, thơm lừng mà say…”

Không phải ngẫu nhiên mà mỗi khi nhắc đến Lai Vung, người ta lại nghĩ ngay đến nem chua. Đây là một trong những đặc sản của mảnh đất Lai Vung, nổi tiếng khắp các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.

Ra đời từ hơn 60 năm về trước, nem Lai Vung có một hương vị riêng, rất đặc trưng mà không nơi nào có được. Việc làm nem lúc đầu chỉ để phục vụ cho việc cúng kiến, đám hỏi, đám giỗ, lễ tết. Về sau người ta thấy nem ngon nên mới bắt đầu làm để bán. Hộ làm nem đầu tiên để bán là ông Giáo Thơ ở xã Tân Thành. Vì nem Lai Vung có hương vị riêng, rất ngon được nhiều người tìm mua nên nhiều hộ học cách làm nem.

Lúc đầu, nem được đem bán ở chợ hoặc được chào bán trên các chuyến phà miền Tây như: phà Vàm Cống, phà Mỹ Thuận, phà Cao Lãnh, phà Cần Thơ… Dần dần việc làm nem ngày càng được mở rộng và các hộ làm nem đã tập trung lại hình thành nên làng nem Lai Vung với hàng chục lò nem lớn nhỏ như: Giáo Thơ, Út Thẳng, Thúy Ngoan, Tư Minh… Hiện nay, loại nem này đã được đăng ký thương hiệu độc quyền “nem Lai Vung”.

Để có những chiếc nem ngon với hương vị đặc trưng riêng biệt, đòi hỏi người làm nem phải thật kéo tay và lành nghề. Thịt làm nem phải là thịt nạc heo được lọc hết gân, mỡ, xắt mỏng, sau đó cho vào cối rồi giã nhuyễn. Da heo được lạng mỏng và xắt sợi thật nhỏ. Cho hỗn hợp thịt, da heo, tiêu, ớt, đường, muối với lượng vừa phải rồi xoay nhuyễn.

Nem được gói bằng lá vông hay lá tầm ruột, kế đến là lớp nilông, sau cùng được bọc bên ngoài bằng lá chuối xanh, và được cột bằng dây nilông, kết xâu mười chiếc. Thời gian để nem lên men, chua lâu hay mau là do lớp lá chuối ngoài cùng dày hay mỏng. Thông thường nem sau ba ngày gói là thời điểm lên men với độ chua vừa ăn nhất.

Cái cảm giác chua chua, ngọt ngọt, vừa mặn, vừa cay…đã tạo nên một hương vị đặc trưng chỉ có ở nem Lai Vung. Bởi thế, mà người làm nem Lai Vung vẫn thường nói:

“Từng gói, từng gói nếu ai không giỏi thì gói không đều
Từng lá đỏ tươi bao tròn viên thịt
Để lá ít ít thì nem lâu chua
Để thịt vừa vừa thì nem lâu chính..”

Hay

“Cối chày gõ nhịp phân hai

Giã nem mới biết ai dai sức bền

Áo người biết giử thì lành

Áo nem biết gói mới mau hơn người

Tay cô miếng lá nhẹ tơi

Vuông vuông gói nhỏ giữ thời khéo tay” .

Làng nem Lai Vung nằm dọc theo quốc lộ 80 – thị trấn Lai Vung, tuyến đường chính của các xe khách, xe du lịch từ Thành phố Hồ Chí Minh đi các tỉnh miền Tây Nam Bộ. Chính điều này đã tạo nên nhiều thuận lợi cho việc buôn bán cũng như quảng bá thương hiệu với du khách thập phương.

Nhiều người đi ngang địa phận Lai Vung- Đồng Tháp, đều tranh thủ ghé lại mua vài chục nem về làm quà cho người thân và gia đình. Hương vị đặc trưng của nem Lai Vung đã tạo nên một ấn tượng khó phai trong lòng mọi người về mảnh đất và con người nơi đây.

Diemthuy